در حال حاضر با ظهور ان اف تی‌ها، مفهوم اصالت و مالکیت دارایی‌های دیجیتال دچار تحول چشم‌گیری شده است. این توکن‌های غیرقابل تعویض با پرکردن شکاف بین فضای فیزیکی و دیجیتال، عصر جدیدی را در جهان شروع کرده‌اند. به کمک این دارایی‌ها یک هنرمند می‌تواند آثار خود را به توکن‌هایی تبدیل کنند که یکتا و یگانه هستند و هیچ نمونه دیگری ندارند. سپس می‌تواند آنها را به صورتی کاملاً امن و مستقیم به مخاطبان خود ارایه دهد. برای درک ساده و قدم به قدم این مفهوم و همچنین نحوه کارکرد، ویژگی‌ها و حتی پاسخ به این سوال که چرا ان اف تی ها ارزشمند هستند، با مجله نوبیتکس همراه باشید.
NFT مخفف عبارت Non-Fungible Token و به معنی توکن غیرقابل تعویض است؛ یعنی یک دارایی دیجیتال بی‌همتا که خاص و منحصربهفرد است؛ مانند اثر انگشت انسان‌ها که در هیچ دو انسانی یکسان و مشابه نیست. اگر شما آن را داشته باشید، هیچکس دیگری نمی‌تواند مالکش باشد.
فرق NFT با توکن‌های معمولی (تعویض‌پذیر) چیست؟
تفاوت اساسی این توکن‌ها دقیقاً در نام آن گنجانده‌شده است؛ ارزهای دیجیتالی که معمولاً با آنها سروکار داریم، Fungible یا تعویض‌پذیر هستند. این مسیله به این معناست که تفاوتی ندارد کدام واحد از این ارزها در اختیار شماست، چرا که از لحاظ کاربرد و ارزش هیچ تفاوتی میان واحدهای ارز مورد نظر وجود ندارد. برای مثال اگر شما 1 واحد اتریوم (ETH) داشته باشید و دوست شما هم به همین میزان اتریوم در اختیار داشته باشد، هر دو شما می‌توانید اتریوم خود را با قیمتی یکسان در بازار مبادله کنید یا اصلاً توکن‌های خود را با هم جابه‌جا کنید. هیچ وجه تمایز یا برتری بین دارایی شما و دوست شما وجود ندارد. در این زمینه مثال‌های دیگری نیز در سایر دارایی‌ها وجود دارد. مثل طلا، اسکناس یا پول فیات. برای دریافت اطلاعات بیشتر به آموزش رایگان NFT مراجعه کنید.
ویژگی‌های ان اف تی
NFTها چشم انداز و آینده دنیای دیجیتال را از همین حالا متحول کرده‌اند و الگوی جدیدی برای مالکیت و اصالت در حوزه دارایی‌های دیجیتال ارایه می‌دهند. این حد از تاثیرگذاری به‌خاطر وجود ویژگی‌های فوق‌العاده جالب آن‌هاست. برخی از این ویژگی‌ها عبارت‌اند از:
منحصربهفرد بودن
ان اف تی‌ها یونیک و منحصر‌به‌فردند؛ یعنی اگر حتی یکی از این توکن‌ها را داشته باشید، چیزی را دارید که هیچکس دیگری در دنیا نمی‌تواند آن را داشته باشد و تنها مالک آن شما هستید. حتی اگر برای مثال از یک تصویر مشخص دو NFT ساخته شود، با اینکه هر دو به محتوای یکسانی مربوط هستند، شناسه توکن این دو متفاوت خواهد بود.
مالکیت و قابلیت انتقال
مالکیت یک NFT را می‌توان از طریق تراکنش روی بلاکچین از فردی به فرد دیگر منتقل کرد (همان خرید و فروش). در نظر داشته باشید که این انتقال تحت قوانین خاصی انجام می‌شود که فرد سازنده NFT از قبل وضع کرده است.
گستردگی کاربرد
NFTها در حوزه‌های مختلفی از جمله هنر، املاک و کالاهای مجازی در ، بازی‌ها، موسیقی و بخش‌های متنوع دیگری کاربرد دارند. آنها روزبه‌روز در حال فتح قله‌های جدیدی هستند و دامنه کاربردشان ممکن است در آینده از این هم فراتر برود.
حق امتیاز
توسط قراردادهای هوشمند می‌توان ان اف تی‌ها را طوری برنامه‌ریزی کرد که با هر بار فروش آنها، بخشی از قیمت فروش به آدرس سازنده اصلی ارسال شود. این قابلیت باعث می‌شود هنرمندان برای همیشه یک راه درآمد از اثر خود داشته باشند.
بهترین بازارهای خرید و فروش NFT
با اینکه امکان معامله مستقیم NFTها بین آدرس‌های مختلف وجود دارد، معاملات این توکن‌ها اغلب در پلتفرم‌های واسطه‌ای انجام می‌شود که مالکان آثار را به مشتریان وصل می‌کنند. هر کدام از این بازارها ویژگی‌های خاص خود را دارند و خدمات متنوعی ارایه می‌دهند.
اوپن سی
جزو شناخته‌شده‌ترین پلتفرم‌های معامله NFTهاست که کار خود را از اواخر سال 2017 شروع کرده است؛ یعنی زمانی که کمتر کسی نام NFTها را شنیده بود. این بازار تا امروز میزبان مجموعه‌های مشهوری بوده است که بعضاً چندین میلیون دلار معامله شده‌اند. از ویژگی‌های اوپن سی می‌توان به جمعیت زیاد کاربران فعال و پشتیبانی از شبکه‌های بلاکچینی متعدد از جمله اتریوم، پالیگان، سولانا، بایننس اسمارت چین و… اشاره کرد.
بلر (Blur)
رریبل یکی از رقبای سنتی اوپن سی است و با اینکه موفق به گرفتن جایگاه این پلتفرم نشده است، همچنان به خاطر قابلیت‌های کاربردی خود، جزو پرطرفدارترین بازارها برای ساخت و معامله NFTها محسوب می‌شود. یکی از ویژگی‌های خاص رریبل قابلیتی است که به سازنده یک NFT اجازه می‌دهد هزینه مینت توکن روی بلاکچین را بعد از فروش از خریدار دریافت کند.
اکس2وای2 (X2Y2)
X2Y2 یک پلتفرم غیرمتمرکز است که علاوه‌بر خرید و فروش، امکان وام‌دهی NFTها را نیز به کاربران می‌دهد. کل درآمدی هم که از محل معامله NFTها در این بازار حاصل شود، طی یک سازوکار غیرمتمرکز، بین دارندگان توکن این پلتفرم توزیع می‌شود.
نگهداری از NFT چگونه است؟
یک NFT را می‌توان درست مانند سایر توکن‌ها ذخیره کرد. به‌عنوان مثال، می‌توانید از کیف پول‌های پرطرفداری مثل یا استفاده کنید. هر دو این کیف پول‌ها از شبکه اتریوم و چند بلاکچین دیگر پشتیبانی می‌کنند. جدای از این دو مورد، می‌توانید از هر کیف پول معتبر دیگری که از شبکه موردنظر شما پشتیبانی می‌کند، استفاده کنید. درست مانند سایر توکن‌های موجود در بلاکچین، NFT شما درون یک آدرس وجود خواهد داشت. بد نیست بدانید که NFTها بدون اجازه مالک یا حتی توسط پدیدآورنده اثر، قابل انتقال نیستند.
انواع NFT چیست؟
دنیای NFT همیشه در حال تکامل است و روزبه‌روز گسترده‌تر می‌شود. هیچ معلوم نیست که در آینده چند مدل ان اف تی داشته باشیم و گستردگی جهان NFT تا کجا رشد کرده باشد. با این حال، انواع مختلف این توکن‌ها در حال حاضر به این شرح است:
- NFT هنری: آثار هنرمندان
- موسیقی: قطعات موسیقی که حق امتیاز آنها برای نوازنده یا خواننده محفوظ است
- کالای مجازی: آیتم‌هایی مانند اشیاء گوناگون در بازی‌ها
- املاک مجازی: مانند املاک موجود در متاورس دیسنترالند
- بلیط رویدادهای خاص: مانند کنسرت‌های متاورس یا واقعیت مجازی (VR)
معروف‌ترین نمونه‌های NFT
تعداد NFTها در طول سال‌های گذشته بسیار زیاد شده است، در اینجا تنها نام چند نمونه موفق از بازی‌ها و موارد کلکسیونی را معرفی خواهیم کرد:
مای کریپتو هیروز (My Crypto Heroes):
یک بازی نقش‌آفرینی چند نفره (RPG) است که بازیکنان می‌توانند قهرمانان تاریخی را با انجام مراحل مختلف و شرکت در نبردهای مختلف به رتبه‌های بالاتر برسانند. قهرمانان و آیتم‌های درون بازی به‌صورت توکن در بلاکچین اتریوم لیست شده‌اند و امکان خرید و جابه‌جایی آنها وجود دارد.
کریپتو کیتیز (Crypto Kitties):
یکی از اولین پروژه‌های NFT که مورد استقبال عموم قرار گرفت بازی کریپتو کیتیز بود. این بازی روی شبکه اتریوم ساخته شده است و به بازیکنان امکان جمع‌آوری، پرورش یا تبادل گربه‌های مجازی را می‌دهد. این بازی بامزه از اولین موارد استفاده بلاکچین در صنعت سرگرمی و تفریح بود و ثابت کرد که بلاکچین تنها استفاده مالی ندارد. به‌طور کلی میلیون‌ها دلار به واسطه این گربه‌های مجازی جابه‌جا شدند و برخی گربه‌های خاص و کمیاب این بازی هر کدام به قیمت صدها هزار دلار فروخته‌شده‌اند.
روش‌های کلاهبرداری با NFTها
در بازار NFTها مانند سایر بخش‌های فضای ارزهای دیجیتال شاهد برخی موارد کلاهبرداری هستیم که با سوءاستفاده از این فناوری اتفاق می‌افتد. راه‌اندازی وب‌سایت‌های جعلی مشابه پلتفرم‌های معروف، تقاضا برای انجام معامله به‌صورت مستقیم و ارسال ووچر (Voucher) جعلی در قالب NFT از پرتکرارترین روش‌های کلاهبرداری از کاربران این فضاست که در ادامه هر کدام را بررسی می‌کنیم.
وب‌سایت‌های جعلی
در این روش شخص کلاهبردار آدرس یک پلتفرم جعلی که مشابه یک سایت مشهور در حوزه NFTها ساخته شده است را در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرده یا از طریق یک پیام‌رسان برای شما ارسال می‌کند. این پیام ممکن است حاوی جملاتی اغواکننده مثل «شروع ایردراپ بزرگ بازار اوپن سی» باشد و هدف نهایی آن کشاندن شما به وب‌سایتی جعلی است که به دو روش می‌تواند دارایی شما را سرقت کند. روش اول این است که از شما بخواهد برای دریافت ایردراپ یا استفاده از پلتفرم کیف پول خود را مستقیماً به سایت وصل کنید. در این سایت‌های جعلی سیستمی با دسترسی‌های غیرمجاز طراحی شده است که به‌محض اتصال کیف پول، دارایی شما را سرقت می‌کند. مورد بعد هم این است که از شما بخواهد عبارت بازیابی (12 کلمه) کیف پول خود را وارد کنید. روش دوم با اینکه بسیار ساده به نظر می‌رسد، متاسفانه همچنان از کاربران کم‌تجربه قربانی می‌گیرد.
تقاضا برای انجام معامله به‌صورت مستقیم
در این روش شخص کلاهبردار افرادی که مالک یک NFT ارزشمند هستند را شناسایی کرده و در شبکه‌های اجتماعی یا پیام‌رسان‌ها با او ارتباط می‌گیرد. کلاهبردار پیشنهاد می‌دهد برای کاهش هزینه‌ها و اجتناب از پرداخت کارمزد بازارهای رایج، NFT را مستقیماً بین آدرس یکدیگر مبادله کنند. او برای جلب‌اعتماد شما، پیش از دریافت NFT هزینه را در قالب یک توکن رایج به آدرس‌تان واریز می‌کند و ممکن است پیشنهاد قیمت‌های بالاتر از انتظار هم به شما بدهد. مشکل اما اینجاست که توکن‌های ارسالی کلاهبردار جعلی هستند. ساخت یک توکن تقلبی به اسم USDT زحمت خاصی ندارد و به سادگی انجام می‌شود. در این صورت اگر قربانی تجربه کافی نداشته باشد، فریب می‌خورد و NFT ارزشمند خود را به آدرس کلاهبردار ارسال می‌کند.
ارسال ووچر جعلی
ممکن است ووچرهایی شبیه به تصویر زیر را در بخش NFTهای کیف پول تراست والت خود دیده باشید. این ووچرها NFTهای بی‌ارزشی هستند که عنوان‌های اغواکننده دارند و قربانی را به بازدید از یک وب‌سایت و دریافت پاداشی ساختگی دعوت می‌کنند. در ادامه نیز یا از شما 12 کلمه بازیابی کیف پول را می‌خواهند یا درخواست اتصال کیف پول به سایت را می‌دهند. در هر دو صورت، کلاهبردار این فرصت را پیدا خواهد کرد تا دارایی شما را سرقت کند.
روش‌های جلوگیری از کلاهبردای‌های NFT
می‌توانید با توجه به نکات زیر از افتادن در دام کلاهبرداری‌های موجود در فضای NFT پیش‌گیری کنید:
- تحت هیچ شرایطی عبارت بازیابی کیف پول خود را در اختیار سایت یا شخص دیگری قرار ندهید.
- از پاسخ‌دادن به افرادی که خود را پشتیبانی کیف پول یا یک پلتفرم NFT معرفی می‌کنند خودداری کنید. پشتیبانی کیف پول یا پلتفرم مورد استفاده شما هرگز قبل از اینکه خودتان درخواست دهید، با شما ارتباط نمی‌گیرند.
- از اتصال کیف پول خود به سایت‌های مشکوک و ناشناس خودداری کرده و آدرس پلتفرم‌های موردنظر خود را به دقت بررسی کنید.
- از دانلود اپلیکیشن‌های مشکوک و ناشناس موجود در بازارهای غیررسمی (فایل APK در تلگرام یا فضاهای مشابه) خودداری و برنامه‌های موردنیاز خود را فقط از بازارهای اپلیکیشن معتبر دریافت کنید.
- با افراد ناشناس وارد معامله مستقیم نشوید و مراقب روش‌های فریب‌دهنده و پیشنهادهای اغواکننده آنها باشید.
آیا NFT قانونی است؟
بازار NFTها مثل دیگر بخش‌های موجود در فضای بلاکچین و ارزهای دیجیتال در ایران و سایر کشورهای جهان، از نظر حقوقی وضعیت مشخصی ندارد و هنوز قانون‌گذاری نشده است. با این حال، به‌طور کلی و از آنجایی که جرم‌انگاری در این حوزه انجام نشده است، می‌توان گفت ساخت، خرید، فروش و استفاده از NFTها غیرقانونی نیست، مگر اینکه از آن به‌عنوان ابزاری برای مقاصد مجرمانه مثل پول‌شویی استفاده شود.
آینده NFT چطور پیش‌بینی می‌شود؟
با توجه به پتانسیل‌های بسیار خوبی که NFT به جهان ارایه کرده، می‌توان جایگاه مهمی برای توکن‌های غیرمثلی در آینده متصور شد. بسیاری بر این باورند که در آینده‌ای نزدیک صنایع بیشتر و گسترده‌تری به استفاده از NFT روی می‌آورند و دامنه کاربرد آن را بسیار افزایش می‌دهند. کما اینکه همین حالا نیز استفاده از NFT در حوزه‌های مختلف مثل هنر، بازی، ورزش و کالاهای مجازی رواج پیدا کرده است.
فرق NFT با ارزهای دیجیتال معمولی چیست؟
هر واحد از ارزهای دیجیتال معمولی ویژگی‌هایی مشابه سایر واحدها دارد، اما درمورد NFTها، هر توکن دارایی ویژگی‌های منحصربهفرد است.
قیمت NFT چگونه مشخص می‌شود؟
به‌طور کلی عواملی مثل کمیابی، هنرمند یا مجموعه سازنده و کاربردهای یک NFT روی قیمت آن تاثیر دارند.
چگونه NFT بخریم یا بفروشیم؟
خرید و فروش NFTها در بازارهایی مثل اوپن سی، رریبل و بلر انجام می‌شود.
چگونه NFT بسازیم؟
پلتفرم‌هایی مثل اوپن سی و رریبل امکان ساخت NFT را به کاربران خود می‌دهند.
آیا NFT در ایران قانونی است؟
NFTها در ایران قانون‌گذاری نشده‌اند، اما خرید، فروش یا ساخت NFT در صورتی که به قصد یک فعالیت مجرمانه انجام نشود، غیرقانونی نیست.
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "NFT چیست؟" هستید؟ با کلیک بر روی تکنولوژی, کسب و کار ایرانی، اگر به دنبال مطالب جالب و آموزنده هستید، ممکن است در این موضوع، مطالب مفید دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "NFT چیست؟"، کلیک کنید.